Anders werken in zorg en welzijn: 1000+ ervaringen en ideeën van werknemers in cijfers en verhalen

CBS 2023
  • Joris de Rooij
  • Amy Raateland

6 april 2023 • Longread

Het is bekend dat het tekort aan professionals niet wordt opgelost als het werk op de huidige wijze blijft georganiseerd. Daarom is AZW gestart met het kennisdossier ‘anders werken’.

1000+ ervaringen en ideeën van werknemers in cijfers en verhalen

Samen met onderzoeksbureau SenseGuide deden we onderzoek naar de ervaringen van werknemers in de sector zorg en welzijn. In het rapport ‘Anders werken in zorg en welzijn’ beschrijven 629 zorgprofessionals nu in hun eigen woorden wat zij onder goed werk verstaan. De meest kansrijke ideeën brengen we samen in deze longread.

Lees het rapport 'Anders werken in zorg en welzijn'
Werknemers in de zorg en welzijn werken met hart en ziel om goede zorg te kunnen verlenen aan hun cliënten

De beroepstrots en het verantwoordelijkheidsgevoel onder werknemers is hoog. Het maakt daarbij niet uit in welke branche of provincie in Nederland iemand werkt.

Maar we zien ook een sector die overbelast is

Het verschuiven van verantwoordelijkheden wordt als lastig ervaren. Er wordt soms met scepsis gekeken naar andere disciplines, beroepsbeoefenaren en systeempartners.

Het is bekend dat het tekort aan professionals niet wordt opgelost als het werk op de huidige wijze blijft georganiseerd

Daarom is AZW gestart met het kennisdossier ‘anders werken’. De inzichten en aanbevelingen in dit dossier zijn voornamelijk geschreven vanuit het perspectief van beleidsadviseurs.

Wat aan het palet van inzichten ontbreekt zijn ervaringen en ideeën van werknemers in de sector

In opdracht van AZW heeft onderzoeksbureau Senseguide een onderzoek uitgevoerd naar anders werken in zorg en welzijn vanuit het werknemersperspectief.

De hoofdvraag van het onderzoek:

‘Hoe kunnen we anders werken vormgeven: met minder arbeidsmarkttekorten, waarbij werknemers het werk op een plezierige manier kunnen verrichten?’

Zo‘n 629 werknemers uit zorg en welzijn hebben in eigen woorden beschreven wat zij onder goed werk verstaan, wat voorwaarden zijn om hun werk goed te kunnen doen en hoe het anders zou kunnen. Het onderzoek levert meer dan 1000 ideeën van werknemers op. De ideeën lopen uiteen van de wensen die werknemers hebben, de kansen en knelpunten die zij zien om anders te werken, tot aan concrete voorstellen om anders te gaan werken.

Hoe kan het anders volgens werknemers?

De oplossingen richten zich vooral op de efficiency van het werk. De meest kansrijke oplossingen liggen op het terrein van verlichting van administratieve lasten,
vertrouwen teruggeven en een ander, breder mensbeeld op zorg ontwikkelen. Daarnaast zijn ook tal van andere voorbeelden gegeven voor anders werken op
andere belangrijke thema’s.

1. Verlichting van administratieve lasten

Uit de verhalen blijkt dat de verlichting van administratieve lasten het werkplezier aanzienlijk kan verhogen. Werknemers willen hun tijd namelijk aan goede zorg voor cliënten besteden.

Veelgenoemde oplossingen zijn:

  • Slimmere inrichting softwaresystemen
  • Goede afstemming tussen digitale oplossingen en vaardigheden van werknemers
  • Terugkoppeling belang van de registraties en verantwoording
  • Open dialoog over interpretatie, nut en noodzaak van de administratieve verplichtingen met alle betrokken systeempartners inclusief de werknemers
  • Herschikking van taken of inzet van vrijwilligers en lager gekwalificeerd personeel

2. Vertrouwen teruggeven

Werknemers ervaren een kloof tussen hun eigen leefwereld en de systeemwereld van hun werk. Werknemers vragen om andere, nieuwe vormen van samenwerking waarin het vertrouwen weer centraal staat. Nieuwe vormen van samenwerking vragen ook om korte lijntjes met zorgpartijen en andere systeempartners en andere vormen van toezicht en verantwoording.

Veelgenoemde oplossingen zijn:

  • Bestuurders/beleidsmakers/managers mee latenlopen met de werknemers op de werkvloer
  • Ruimte om nieuwe vormen van samenwerking teinitiëren en samen continue leren wat (niet) werkt
  • Vanuit cliëntenperspectief reflecteren op wat nodig is om passende zorg te leveren
  • De verantwoording moet bijdragen aan goede zorg

3. Een ander, breder mensbeeld op zorg ontwikkelen

Werknemers geven een signaal af aan branche organisaties, vakbonden, werkgevers en ministeries om vanuit hun rol te reflecteren op de vraag: ‘In wat voor samenleving willen wij leven en welke plek heeft zorg hierin?’

Veelgenoemde oplossingen zijn:

  • Werknemers vinden het belangrijk dat er meer maatschap pelijk besef is voor het belang van informele zorg, preventie en gezonde levensstijl
  • Gedeelde verantwoordelijkheden en reële verwachtingen over een zorgbehandeling
  • Aandacht voor betere arbeidsvoorwaarden en waardering van zorgmedewerkers
  • De zorg moet een aantrekkelijke sector zijn om in te (blijven) werken

Benieuwd naar alle andere ideeën?

Hoe kunnen we ‘anders werken’ in zorg en welzijn waardoor we met plezier ons werk kunnen blijven verrichten? In 2022 hebben ruim 600 professionals in zorg en welzijn meegewerkt aan een AZW-onderzoek (in samenwerking met PGGM&CO en uitgevoerd door Senseguide) om deze vraag te beantwoorden. Meer weten?

Bekijk het rapport Anders werken in zorg en welzijn

Bekijk de longread in pdf

Meer lezen?

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws?

Elke maand de laatste ontwikkelingen rondom het gebruik van data in arbeidsmarkt zorg & welzijn, gewoon in je inbox.