Kwartaalupdate Q2 2023: Zien we een trendbreuk? Het ziekteverzuim daalt in bijna alle branches

In het tweede kwartaal van 2023 is het verzuim in de sector zorg en welzijn gedaald ten opzichte van het tweede kwartaal van 2022.

De sterkste daling zien we bij de gehandicaptenzorg (-0,8 procentpunt), de ziekenhuizen en overige medische specialistische zorg (-0,7 procentpunt), de universitair medische centra en de huisartsen en gezondheidscentra (beide -0,6 procentpunt). Alleen binnen de branche sociaal werk nam het verzuim licht toe met 0,1 procentpunt.

Ook in het eerste kwartaal van 2023 zagen we al een verzuim wat lager was dan in het eerste kwartaal van 2022. De dalende trend in het verzuim lijkt hiermee door te zetten.

Figuur 1. Ontwikkeling verzuimpercentage zorg en welzijn (Q1 2021 t/m Q2 2023)

Verzuim in zorg en welzijn aanhoudend hoger dan gemiddeld in Nederland

Het dalende verzuim neemt niet weg dat het verzuimpercentage in zorg en welzijn nog steeds hoog is (figuur 2). Dat geldt voor de sector zorg en welzijn zelf in 2023, in vergelijking met het verleden. In 2019 (voor COVID-19) was het verzuimpercentage met 5,7 procent immers fors lager dan nu het geval is (7,0 procent).

Figuur 2. Verzuimpercentage Nederland en sector Z&W (tweede kwartaal 2010 t/m 2023)

Hoewel de ontwikkeling van het verzuimpercentage in zorg en welzijn een vergelijkbaar beeld laat zien als gemiddeld in Nederland, ligt de curve wel hoger dan gemiddeld in Nederland. In het tweede kwartaal van 2023 ligt het gemiddelde verzuimpercentage in de sector 2,0 procentpunt hoger dan in Nederland (5,0 procent).

Verzuimklachten als gevolg van het werk

In 2022 gaf 24 procent van de werknemers in zorg en welzijn aan dat het verzuim (deels) veroorzaakt is door het werk. Dat aandeel is hoger dan in Nederland (18,8 procent). Aan de werknemers die hebben aangegeven dat het verzuim (deels) veroorzaakt is door het werk, is gevraagd naar de belangrijkste reden hiervoor (Figuur 3). Psychosociale arbeidsbelasting[1] wordt binnen sociaal werk, jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg branches aangegeven als belangrijkste reden voor verzuim. Vooral bij de jeugdzorg is het aandeel medewerkers dat psychosociale arbeidsbelasting als reden voor verzuim noemt hoog (61 procent). Bij de andere branches staan vooral andere redenen[2] op de eerste plaats. Binnen de VVT-branche wordt relatief vaker dan in de andere branches in zorg en welzijn aangegeven dat fysieke arbeidsbelasting[3] een reden is voor het verzuim.

[1] Onder psychosociale arbeidsbelasting valt: te hoge werkdruk, emotioneel te zwaar werk, ruzie, conflict of grensoverschrijdend gedrag
[2] Onder andere redenen valt: slechte fysieke werkomstandigheden, arbeidsongeval of ongeluk, besmetting op het werk, iets anders
[3] Onder fysieke arbeidsbelasting valt: lang dezelfde bewegingen doen, lang achter de computer werken, lichamelijk te zwaar werk

Figuur 3. Verzuimreden, indien het (deels) is veroorzaakt door werk, sector zorg en welzijn

Aantal ontstane vacatures neemt af, maar aantal openstaande vacatures neemt toe

Het aantal ontstane vacatures in de sector zorg en welzijn is in het tweede kwartaal met 2.250 afgenomen ten opzichte van het eerste kwartaal. Ook bij de meeste individuele branches is het aantal ontstane vacatures in dezelfde periode gedaald. Uitzonderingen hierop zijn de geestelijke gezondheidszorg, de huisartsen en gezondheidscentra en overige zorg en welzijn, waar het aantal ontstane vacatures (licht) is gestegen.

Het aantal openstaande vacatures is daarentegen in de sector zorg en welzijn gestegen in het tweede kwartaal, ten opzichte van het eerste kwartaal. Hieruit blijkt dat vacatures moeilijker vervulbaar zijn. In zes van de tien branches steeg het aantal openstaande vacatures in het tweede kwartaal (figuur 4). In de branches verpleging en verzorging, de gehandicaptenzorg, de kinderopvang en de UMC’s daalde het aantal openstaande vacatures in het tweede kwartaal.

Figuur 4. Ontwikkeling openstaande vacatures in zorg en welzijn Q2 2023 t.o.v. Q1 2023

Meer data over 2023? Alle AZW arbeidsmarktcijfers worden op AZW Statline gepubliceerd en bijgehouden.