Sociale veiligheid in zorg en welzijn neemt de laatste twee jaar af
12 april 2024 • Nieuws
Hoe ontwikkelt de sociale veiligheid zich binnen de sector zorg en welzijn? En welke vormen van sociale onveiligheid komen het meest voor? Wij zochten het uit.
Sinds eind 2020 neemt de sociale veiligheid binnen organisaties in zorg en welzijn gemiddeld al twee jaar op rij af. Dit blijkt uit het aandeel medewerkers in de sector dat aangeeft dat ze te maken hebben gehad met agressie door leidinggevenden en/of collega’s. Eind 2022 had gemiddeld 31,5% van de medewerkers hiermee te maken. Vooral in de ziekenhuizen en UMC’s lag dit percentage relatief hoog. Het laagste aandeel zien we terug in de jeugdzorg.
Figuur 1. Aandeel medewerkers dat te maken heeft gehad met agressie door leidinggevenden en/of collega’s (sector en branches 2020-2022)
In de sector zorg en welzijn is het aandeel medewerkers dat te maken heeft gehad met agressie door leidinggevenden gestegen van 30,1% in 2020 tot 30,8% in 2021 en naar 31,5% in 2022. Achter deze gemiddelde cijfers schuilen verschillende patronen binnen de branches. In lijn met het sectorbeeld zien we een stapsgewijze toename van de agressie binnen de VVT, de UMC’s, de ziekenhuizen en de huisartsenzorg. In andere branches zien we een patroon van een stijging in 2021, gevolgd door een daling in 2022 (GGZ, jeugdzorg), of een daling gevolgd door een stijging (kinderopvang en sociaal werk).
Medewerkers hebben vooral te maken met pesten door leidinggevenden en/of collega’s
Van de verschillende soorten agressie waar medewerkers mee te maken kunnen hebben vanuit leidinggevende en/of collega’s, blijkt dat pesten veruit het vaakst (21,3%) wordt gerapporteerd.
Figuur 2. Soorten agressie en aandeel medewerkers wat hiermee te maken heeft gehad (sector zorg en welzijn 2022)
Ook verbale agressie wordt door relatief veel medewerkers genoemd (15,5%). Het minst wordt gerapporteerd over bedreiging of intimidatie (3,5%).
De sterkste toename zien we in verbale agressie
Tussen 2020 en 2022 zien we een toename in vijf van de zes soorten agressie door leidinggevenden en/of collega’s. De sterkste toename (1,3 %-punt) zien we op sectorniveau bij verbale agressie. Dit nam het meest toe bij de UMC’s. Bij de huisartsenzorg nam verbale agressie iets af. Discriminatie nam op sectorniveau iets toe, waarbij de sterkste stijging ook te zien was bij de UMC’s. In de GGZ nam discriminatie het meest af. Pesten is gemiddeld voor de gehele sector niet toegenomen. In de branche sociaal werk nam pesten echter wel toe, terwijl het in de jeugdzorg en huisartsenzorg juist afnam.
In onderstaande visual is de ontwikkeling van de zes soorten agressie voor de sector en alle branches afzonderlijk weergegeven. Druk op de knop om de andere soorten agressie te zien.
Figuur 3. Ontwikkeling soorten agressie sector en branches
Sociale veiligheid in breder perspectief
Uit onderzoek van TNO en CBS komt naar voren dat ongewenst gedrag door leidinggevenden en/of collega’s in de sector zorg en welzijn minder vaak voorkomt dan gemiddeld in Nederland (Bron: NEA, 2022). Ook laat dit onderzoek zien dat van de publieke sectoren (zorg en welzijn, cultuur, onderwijs en openbaar bestuur) de sociale veiligheid in de sector zorg en welzijn het grootst is.
Nieuwe gegevens beschikbaar eind april
Wil je de ontwikkeling van de sociale veiligheid in de sector volgen? Binnenkort komen nieuwe gegevens beschikbaar op basis van de werknemersenquête over het vierde kwartaal van 2023. De gegevens worden geplaatst binnen het dossier op AZW statline onder de werknemersenquête.