‘Snelle diagnose bij vrouwspecifieke klachten maakt het verschil’

Grote maatschappelijke én organisatorische urgentie

De aanleiding voor dit initiatief is helder: vrouwspecifieke klachten zijn een belangrijke maar vaak onderschatte oorzaak van ziekteverzuim. Bij Amsterdam UMC ligt het verzuim rond de 7%, en de impact van deze klachten is groot. ‘Als je bedenkt dat 85% van onze OK-assistenten vrouw is, dan begrijp je wat voor effect langdurige klachten kunnen hebben op de continuïteit van zorg,’ zegt Judith. ‘En dat terwijl we weten dat het probleem oplosbaar is, als zorgverzekeraars, werkgevers en behandelaars samen prioriteit geven aan betere diagnostiek en behandeling.’

Het spreekuur richt zich  op vrouwen tussen 18 en 67 jaar. ‘Vrijwel elke vrouw krijgt in haar leven te maken met één of meerdere vrouwspecifieke aandoeningen,’ legt Judith uit. ‘Als je sneller weet wat er aan de hand is, kun je gerichter behandelen, beter aanpassen op de werkvloer en veel onnodig verzuim voorkomen.’

‘Het is een no-brainer dat we moeten investeren in vrouwspecifieke zorg. De impact op inzetbaarheid en verzuim is enorm.’
– Judith Huirne

Samenwerking en kennisdeling

De poli is gestart met interne middelen en veel persoonlijke inzet. Er werken momenteel twee specialisten, maar de vraag is groot. Judith en haar team investeren in nauwe samenwerking met huisartsen, bedrijfsartsen en andere interne en externe professionals. ‘We willen de zorg beter organiseren, maar ook huisartsen ondersteunen om klachten sneller te herkennen,’ vertelt ze.

De belangstelling vanuit andere ziekenhuizen is groot: meerdere instellingen willen een vergelijkbaar spreekuur opzetten. Amsterdam UMC deelt alle kennis en materialen kosteloos, op voorwaarde dat er gezamenlijk onderzoek wordt gedaan. ‘Zo kunnen we data verzamelen over de effecten op gezondheid en verzuim,’ zegt Judith. ‘We willen weten wat deze aanpak daadwerkelijk oplevert, ook op organisatieniveau. Daarnaast willen we onderzoeken wat ervoor nodig is dat vrouwen eerder hulp zoeken bij de huisarts, én wat huisartsen nodig hebben om beter te kunnen inschatten of en naar wie een vrouw moet worden doorverwezen. Dat maakt de zorg uiteindelijk efficiënter.’

Focus op oorzaken én oplossingen

De kracht van de poli ligt in de combinatie van snelle, deskundige diagnostiek en praktische ondersteuning. ‘Op de werkvloer kun je veel doen om klachten te verlichten,’ zegt Judith. ‘Als iemand bijvoorbeeld gewrichtsklachten heeft door de overgang, kun je werkaanpassingen doen, zoals een lichtere kar. Maar de kern is altijd: een correcte diagnose en behandeling. Pas dan kun je echt verschil maken.’

Medewerkers reageren enthousiast. Ze voelen zich serieus genomen en vertellen zelf aan leidinggevenden dat ze zijn geholpen — de medische gegevens blijven uiteraard strikt vertrouwelijk. Ook op de werkvloer merkt Judith dat het onderwerp bespreekbaarder wordt. ‘Het taboe vermindert, collega’s begrijpen elkaar beter en leidinggevenden weten eerder wat er speelt waardoor ze beter kunnen ondersteunen.’

Ambitie voor de toekomst

De poli is nu nog een pilot, met financiering tot en met 2026. De wachtlijst laat zien dat er meer capaciteit nodig is. Judith wil de aanpak de komende jaren verder uitbreiden, onder meer door verpleegkundig specialisten op te leiden en samen met de industrie nieuwe methoden voor betere diagnostiek te ontwikkelen. Ook voor de eerste lijn. Zodat ook de poortwachtersfunctie nog verder kan worden geoptimaliseerd. ‘Onze ambitie is groot,’ zegt ze. ‘We willen de tijd tot diagnose structureel verkorten, trainingen ontwikkelen voor professionals en onze aanpak beschikbaar maken in heel Nederland. Uiteindelijk moet dit niet alleen voor zorgmedewerkers beschikbaar zijn, maar voor alle vrouwen.’

Lessen voor andere organisaties

Uit de ervaringen van Amsterdam UMC zijn duidelijke lessen te trekken:

• Investeer in vrouwspecifieke zorg. Het heeft grote impact op inzetbaarheid en verzuim.
• Maak diagnostiek toegankelijk. Een snelle en juiste diagnose verkort trajecten van jaren naar uren.
• Werk samen. Betrek huisartsen, bedrijfsartsen en specialisten om kennis en capaciteit te bundelen.
• Onderzoek en borging zijn cruciaal. Verzamel data, zodat de effecten zichtbaar en duurzaam worden.
• Doorbreek taboes. Door klachten bespreekbaar te maken, ontstaat meer begrip en sneller handelen.

Verder lezen?

Het verhaal van Amsterdam UMC laat zien hoe aandacht voor vrouwspecifieke klachten en snelle diagnostiek bijdraagt aan inzetbaarheid en minder verzuim. Dit praktijkverhaal vormt het AZW-gedeelte van de gezamenlijke publicatie met CBS over ziekteverzuim in zorg en welzijn. Het CBS-onderzoek laat zien hoe ziekteverzuim tussen 2014 en 2024 samenhangt met persoonskenmerken en arbeidsomstandigheden, en welke patronen zichtbaar zijn in de verschillende branches. AZW vult deze cijfers aan met praktijkvoorbeelden, zodat organisaties van elkaar kunnen leren hoe verzuimpreventie in de praktijk werkt.

Lees het artikel Ziekteverzuim in zorg en welzijn